Het is een snel groeiende trend: cakejes en broodjes die worden gebakken in een conservenglas of weckpot. ‘Jarcakes’, ‘cake-in-a-jar-‘, ‘canned-cakes’, je komt ze steeds vaker tegen. Foodblogland staat vol met leuke jarcake recepten.  Ze zijn erg leuk als cadeautje en handig om mee te nemen. Het is nieuw, super hip, het ziet er erg leuk uit en het is nog handig ook. Helaas schuilen er nogal wat gevaren in deze nieuwe manier van bakken en ik raad het persoonlijk erg af om producten in conservenglas of weckpot te bakken of kopen.

Glasdeeltjes: Conservenglazen worden gefabriceerd om heet water en druk aan te kunnen. Zodra ze in een oven gezet worden en in aanraking komen met de extreem droge hitte van een oven, veroorzaakt dit stress op het glas. Conservenglazen en weckpotten zijn hier niet voor gemaakt en deze stress kan ervoor zorgen dat het glas scheurt (dit kan ook zonder dat het opvalt), breekt of explodeert, met alle gevolgen van dien.

 

Botulisme: nadat het product, bijvoorbeeld een cake, gebakken is in een conservenpotje wordt het deksel er opgedraaid terwijl de cake nog heet is. Dit wordt gedaan om een vacuüm te creeren zodat de cake langer bewaard kan blijven. Hierin schuilt het gevaar van botulisme.

Botulisme is een levensbedreigende ziekte. De bacterie groeit in voedingsmiddelen die veel vocht bevatten, een lage zuurtegraad hebben, niet of heel langzaam gekoeld zijn en aan weinig of geen lucht worden blootgesteld. Brood en gebak dat gebakken en bewaard wordt in conservenglazen passen in deze categorie en lopen dus risico op botulisme besmetting. Verhitting door het bakken van het deeg is niet genoeg om alle schadelijke bacteriën te doden.

De Clostridium botulinum bacterie is de bacterie die botulisme veroorzaakt. De bacterie komt wereldwijd voor. De naam komt van botulus (worst), omdat de ziekte weleens optrad na het eten van vleesconserven. Niet de bacterie zelf veroorzaakt de symptomen, maar het door die bacterie afgescheiden toxine (botuline). Dit veroorzaakt een blokkade van de signaaloverdracht van zenuw naar spier.  Botuline zorgt ervoor dat spieren niet normaal meer kunnen functioneren (o.a. het hart is een spier). Wanneer geen adequate maatregelen worden genomen in de vorm van o.a. een tegengif, beademing e.d. kan botuline in zeer kleine hoeveelheden dodelijk zijn.

De meest voorkomende toedieningsweg is via het maag-darmkanaal, in de vorm van bedorven eten. Onder de juiste omstandigheden kan de bacterie Clostridium Botulinum groeien zonder dat dit is op te merken in de geur, smaak of structuur. In tegenstelling tot andere vormen van voedselbederf, is vergiftiging met botuline dus niet te zien, te ruiken, of te proeven. Dat maakt het extra gevaarlijk: je krijgt vooraf geen waarschuwing. Hoewel deze groei niet vaak voorkomt, zijn het gevaar en de gevolgen enorm groot.

Ik hoop dat deze trend snel weer over is maar mocht je nou toch heel graag een ‘cupcake to go’ willen maken: bak dan op de normale manier een muffin en laat deze geheel   afkoelen. Daarna zou je de afgekoelde muffin in een weckpotje kunnen doen en naar wens kunnen versieren. Zorg wel dat je het potje koel bewaard.

Bronnen: Pennstate College of Agricultural Sciences, Kansas State University, Food Safety and Inspection Service